Disa nga arkitektët e fushatave presidenciale të Donald Trump janë ribashkuar në Shqipëri ndërsa përpiqen të ndihmojnë një kandidat me frymë trumpiane të fitojë në zgjedhjet e kësaj fundjave.
Mes tyre janë Chris LaCivita, i cili shërbeu si bashkëmenaxher i fushatës së suksesshme të Trump në 2024, sondazhisti i vjetër i Trump, Tony Fabrizio, dhe Paul Manafort, i cili shërbeu si kryetar i fushatës së Trump në 2016 përpara se të dënohej në 2018 për krime që përfshinin lobim të fshehtë për presidentin e mëparshëm pro-rus të Ukrainës.
Trioja po punon për ish-kryeministrin dhe presidentin Sali Berisha, kreun e Partisë Demokratike të opozitës në Shqipëri, i cili po sfidon kryeministrin Edi Rama për të rikthyer demokratët në pushtet, ndonëse pret gjyqin për akuza për korrupsion.
“Është e vetmja Parti Demokrate për të cilën do të mendoja ndonjëherë të punoja,” tha me humor LaCivita teksa shkonte për herë të tretë në vend përpara zgjedhjeve të së dielës.
Berisha, që shpreson që administrata e re të përmbysë sanksionet që e ndalojnë atë të hyjë në SHBA, ka nënshkruar gjithashtu një kontratë dyvjeçare prej 6 milionë dollarësh me Continental Strategy, një firmë republikane konsulence dhe lobimi. Stafi i saj përfshin Katie Wiles, vajza e shefes së kabinetit të Shtëpisë së Bardhë, Susie Wiles, e cila së bashku me LaCivita udhëhoqi fushatën e Trump.
Katie Wiles nuk është e përfshirë me klientin. Konsulenca e huaj ka qenë prej kohësh një mënyrë e preferuar për strategët amerikanë nga të dyja partitë për të fituar para midis cikleve zgjedhore. Por vendimi i Berishës për të mbështetur njerëzit e Trump dhe për të theksuar përfshirjen e tyre, tregon qartë se sa të vlefshëm mund të jenë ata për kandidatët që përpiqen të shfrytëzojnë ndjenjat populiste dhe të imitojnë ngritjen e Trump.
Në Shqipëri, si në shumë vende të tjera, të shihet si i lidhur ngushtë me SHBA dhe udhëheqësit e saj konsiderohet gjithashtu një avantazh i madh. Rama ka lidhjet e veta me aleatë të Trump. Në dhjetor, kabineti i Ramës miratoi fillimin e negociatave me Atlantic Incubation Partners LLC, në pronësi të dhëndrit të Trump, Jared Kushner, për zhvillimin e një resorti luksoz prej 1.6 miliardë dollarësh në ishullin e vogël të Sazanit.
Komiteti i Investimeve Strategjike i dha kompanisë së Kushner statusin e investitorit strategjik për 10 vjet. Ka më shumë në lojë sesa thjesht një fitore elektorale. Gjatë fushatës, Berisha është paraqitur si një figurë në stilin e Trump dhe viktimë e një skeme të motivuar politikisht, të cilën ai pjesërisht e fajëson tek miliarderi amerikan George Soros, një mbështetës i kauzave liberale në mbarë botën dhe një kundërshtar i hershëm i konservatorëve.
Ai e nisi fushatën e tij me një premtim për të “Bërë Shqipërinë të Madhe Sërish,” por më pas duhej të ndryshonte sloganin nga frika se mund të keqinterpretohej si një referencë ndaj “Shqipërisë së Madhe” dhe të shkaktonte përplasje në Ballkanin Perëndimor për shkak të shqetësimeve që disa vende fqinje kanë për ekspansionizmin shqiptar.
Fushata tani premton të bëjë Shqipërinë “madhështore”: “madhështore” në vend të “të madhe.” Si Trump, Berisha ka gjithashtu kapelën e tij karakteristike të fushatës, një kapele blu që përmban numrin 1, renditja e demokratëve në fletën e votimit. Ndërsa zgjedhjet e fundit në Kanada dhe Australi kanë treguar fuqinë e reagimit kundër kandidatëve që perceptohen si shumë të lidhur me Trump, në vende të tjera ato lidhje kanë qenë një ndihmë e madhe.
Në Argjentinë, Javier Milei erdhi në pushtet me një slogan “Make Argentina Great Again” dhe stil trumpian. Dhe në El Salvador, presidenti Nayib Bukele është bërë një nga aleatët më të fortë të Trump, duke rënë dakord të mbajë të deportuarit amerikanë në burgun famëkeq për terrorizëm të vendit të tij. A do t’i sjellin konsulentët e rinj fitoren e shumëkërkuar? Partia e Berishës e paraqet angazhimin e stafit të fushatës së Trump si një arritje të madhe.
Amerikanët, thonë ata, kanë punuar në të gjitha aspektet e fushatës, nga strategjia te mesazhet dhe komunikimi publik. LaCivita “menaxhoi një nga fushatat më spektakolare në historinë politike, duke e bërë president një politikan që kishte të gjithë kundër tij, kompanitë mediatike, kompanitë e sondazheve, OJQ-të, etj., në një masë të caktuar e njëjta situatë me opozitën dhe liderin e saj këtu në Shqipëri,” tha partia në një përgjigje me shkrim për pyetjet e Associated Press. Partia Demokratike e Shqipërisë dhe republikanët amerikanë janë “aleatë natyralë,” shtuan ata, pasi të dy janë “kundër kulturës ëoke dhe mbështesin familjen dhe tregun e lirë gjithashtu.”
LaCivita është shfaqur në postime të Partisë Demokratike në rrjetet sociale dhe ka marrë pjesë në një sërë aktivitetesh në vend dhe jashtë, duke përfshirë një miting ku doli në skenë me këngën “YMCA” të Village People, kënga e preferuar e Trump për të mbyllur daljet e tij. “Kush është gati ta bëjë Shqipërinë të madhe sërish?” bërtiti ai teksa hapte fjalimin e tij, megjithë shqetësimet për referencën ndaj “Shqipërisë së Madhe.” (Herë të tjera, ai përdor “Bëjeni Shqipërinë madhështore.”)
Rama, kreu i Partisë Socialiste, e quan përqeshës Berishën “bufi i kënetës” dhe shpesh kritikon përfshirjen e amerikanëve, me LaCivita që është shfaqur madje në një spot negativ. Demokratët nuk kanë zbuluar sa paguhet LaCivita, por kanë thënë se “pagesa e tij është bërë në përputhje me ligjin dhe rregullat zgjedhore, këtu në Shqipëri dhe në Amerikë” dhe se kontrata do të bëhet publike në një moment.
LaCivita ka theksuar se paguhet vetëm për të këshilluar partinë dhe se nuk po lobon për zyrtarë në SHBA. Manafort, sipas tyre, është pjesë e ekipit të LaCivita-s si “një mik dhe bashkëpunëtor, dhe ai ka qenë në Tiranë në atë cilësi.” Manafort u akuzua në 2017 nga ekipi i prokurorit të posaçëm Robert Mueller për, ndër të tjera, fshehjen nga qeveria amerikane të punës së majme të lobimit politik që kishte bërë në emër të një partie pro-ruse në Ukrainë. Ai u dënua për disa krime financiare dhe u dënua me burg, por në fund u fal nga Trump.
Angazhimi i një kompanie lobimi, me synim heqjen e statusit ‘non grata’ të Berishës Përveç ndihmës në fushatë, në fund të prillit demokratët nënshkruan një kontratë lobimi prej 250,000 dollarësh në muaj me Continental Strategy me bazë në SHBA për t’i ndihmuar të krijojnë marrëdhënie në degët ekzekutive dhe legjislative, dhe për të promovuar demokracinë, nismat kundër korrupsionit dhe reformat qeveritare, sipas dokumenteve të kompanisë në Departamentin e Drejtësisë sipas Aktit të Regjistrimit të Agjentëve të Huaj.
Firma drejtohet nga Carlos Trujillo, një aleat i vjetër i Trump që shërbeu si ambasador i SHBA-së në Organizatën e Shteteve Amerikane gjatë mandatit të parë të Trump dhe që Partia Demokratike e Shqipërisë e ka paraqitur si “avokatin e presidentit Trump dhe si një antikomunist të vendosur!” Trujillo po punon në kontratë me partnerin menaxhues të firmës, Alberto Martinez, i cili shërbeu si shefi i stafit të senatorit dhe tani Sekretarit të Shtetit, Marco Rubio.
Marrëveshja ka ngjallur dyshime në Shqipëri dhe ka shkaktuar një hetim nga SPAK-u, Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar. Firma po paguhet nga “Make Albania Great Again Foundation,” një organizatë jo-fitimprurëse e krijuar rishtazi nga Nuredin Seci, një kontraktor shqiptar-amerikan nga Nju Xhersi, me atë që supozohet të jenë fonde të mbledhura nga komuniteti shqiptar-amerikan. Seci nuk iu përgjigj pyetjeve në lidhje me fondacionin dhe burimin e financimeve të dërguara në llogarinë e tij në Facebook.
Numrat dhe një adresë emaili e lidhur me Secin duken të çaktivizuara. Melissa Stone, zëdhënëse e Continental, tha: “Puna jonë po financohet nga një biznesmen shqiptar-amerikan dhe lider aktiv në diasporën shqiptaro-amerikane që e do Amerikën dhe e do Shqipërinë.” Kjo përfshin përpjekjet për të hequr sanksionet ndaj Berishës, i cili u ndalua të bënte fushatë në SHBA, ku jeton një pjesë e madhe e diasporës shqiptare. “Si pjesë e punës sonë për të përmirësuar marrëdhëniet dypalëshe midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, ne po kërkojmë aktivisht nga administrata Trump të nisë një rishikim të plotë dhe të përmbysë politikat e epokës së Biden mbi përdorimin politik të Nenit 7031(c) kundër liderëve konservatorë, pro-amerikanë, përfshirë presidentin Sali Berisha,” tha ajo në një deklaratë.
Në maj 2021, ish-Sekretari i Shtetit Antony Blinken sanksionoi Berishën për “korrupsion të konsiderueshëm” dhe e ndaloi atë dhe bashkëshorten e fëmijët e tij të hynin në SHBA. Britania bëri të njëjtën gjë një vit më vonë. Blinken tha se gjatë mandatit të Berishës si kryeministër (2005-2013), politikani “ishte i përfshirë në akte korrupsioni, si përvetësimi i fondeve publike dhe ndërhyrja në procese publike, duke përdorur pushtetin e tij për përfitim personal dhe për të pasuruar aleatët politikë dhe anëtarët e familjes së tij,” gjë që Berisha e mohon. Vitin e kaluar, Berisha u akuzua për korrupsion për një skemë të dyshuar në të cilën ndihmoi dhëndrin e tij të privatizonte tokë publike për të ndërtuar godina banimi në kryeqytet, Tiranë.
Gjykimi ende nuk ka filluar. Berisha i tha mediave shqiptare në janar se ai e konsideronte zgjedhjen e Trump “një mrekulli për njerëzimin” dhe tha se do t’i kërkonte administratës së re të rishikonte statusin e tij si “persona non grata” dhe të kërkonte që ai të ndryshonte. LaCivita e ka quajtur Berishën “një mik të vërtetë të Shteteve të Bashkuara.” Dhe ai ka bërë paralele mes Trump dhe Berishës, duke i paraqitur të dy si të “ndjekur dhe persekutuar padrejtësisht nga një qeveri që nuk ka respekt për demokracinë.”
LaCivita ka pranuar se vendimi i Berishës për të promovuar përfshirjen e tij është ndryshe nga klientët e tjerë të huaj që preferojnë më shumë diskrecion. “Ajo është një nga ato vende ku ndërhyrja e Amerikës në zgjedhjet e tyre është e mirëpritur, apo jo? Kudo tjetër, jo dhe aq,” tha LaCivita në një bisedë me gazetarë që pozonin si klientë potencialë dhe që u publikua nga The Guardian.
(Associated Press)
