Në verën e vitit 2016 dhe sërish në vitin 2017, autorja e librit, Christy Lefteri punoi si vullnetare në një qendër refugjatësh në Athinë. Çdo ditë, njerëz të rinj vërshonin në Greqi, familje të humbura dhe të frikësuara, kryesisht nga Siria dhe nga Afganistani. “Përvoja e të qenit atje, për t’i ndihmuar këta njerëz, në rrethanat më të tmerrshme të jetës së tyre, më hapi sytë”,- shprehet ajo. Atje kuptoi se njerëzit dëshironin t’i tregonin historitë e tyre. Kishte pengesa gjuhësore, por ata donin të flisnin. Donin që të tjerët t’i dëgjonin, t’i shihnin. Fëmijët vizatonin figura. Ata vizatonin tullumbace dhe pemë dhe poshtë tyre një çadër dhe një trup të pajetë. Ky ishte realiteti i tyre; kjo ishte ajo që ata kishin përjetuar. Kur u kthye në Londër, ajo shpresoi që tmerri i asaj që kishte parë dhe dëgjuar të zbehej, por nuk ndodhi. Nuk mundi të harronte asgjë.
Dhe kështu vendosi që të shkruante një roman si një mënyrë për të treguar historitë e këtyre fëmijëve dhe këtyre familjeve. Pyetja që vazhdimisht i bënte vetes ishte: çfarë do të thotë të shohësh? Dhe kështu erdhi në jetë Afra, një grua që ka parë djalin e saj të vdesë dhe që është verbuar nga shpërthimi që e vrau atë. Më vonë kishte takuar një burrë që dikur kishte qenë bletërritës në Siri. Ai e kishte gjetur rrugën e tij për në Mbretërinë e Bashkuar dhe po ndërtonte koshere bletësh dhe po u mësonte refugjatëve për bletarinë. Bletët janë një simbol i jetës dhe shpresës. Protagonisti i librit, Nuriu, dikur ishte një baba krenar dhe një bletar. Tani, ai po përpiqet të rigjejëgruan e tij të shkatërruar, Afrën, duke e kërkuar atë në tunelet e errëta të pikëllimit të saj, por ajo nuk dëshiron të largohet nga Alepo, ajo ka ngrirë në pikëllimin e vet. Nuriu e di se ata duhet të largohen për të mbijetuar. Vetëm kur ata ia lejojnë vetes të shohin, të ndiejnë praninë dhe dashurinë e njëri-tjetrit, mund të fillojnë të marrin udhëtimin drejt mbijetesës dhe ripërtëritjes. “Bletërritësi i Alepos është një histori e trilluar. Por Nuri dhe Afra u zhvilluan në zemrën dhe mendjen time, – thotë autorja, – si rezultat i çdo hapi që bëra pranë fëmijëve dhe familjeve që arritën në Greqi. E kam shkruar këtë histori si një mënyrë për të zbuluar se si jemi me njerëzit që kujdesemi më shumë në botë, kur kemi pësuar kaq shumë humbje. Bletërritësi i Alepos është libër i humbjeve të thella, por edhe i dashurisë dhe gjetjes së dritës. Kjo është ajo që pashë, dëgjova dhe ndjeva në rrugët dhe kampet në Athinë”.
* * *
“Pyes veten çdo ditë si arritëm këtu, si mund të jetë kaq mizore jeta. Mendimet që kam ma helmojnë zemrën dhe jam vetëm për vetëm me to. Jam i bindur se çdokush këtu po vuan ferrin e vet – është një burrë, që i mban gjunjët e mbledhur dhe e tund veten gjatë gjithë natës dhe këndon. Këndon një ninullë, që ma ngrin zemrën. Dua ta pyes se kujt ia ka kënduar atë ninullë dikur, ose kush ka qenë ai që ia ka kënduar atij këtë ninullë. Por kam frikë nga përgjigjja e tij dhe kështu, në vend që ta pyes, i ofroj cigare. Kjo është gjithçka që mund të bëj, sepse ai ndalon së kënduari për disa minuta, ndërsa pi duhan. Sa do të doja që të çlirohesha nga mendja ime, që të mund të isha i lirë nga kjo botë dhe të shpëtoja nga gjithçka që kam njohur dhe kam parë në këto vitet e fundit. Po fëmijët që kanë mbijetuar – çfarë do të bëhet me ta?! Si do t’ia dalin ata që të jetojnë në këtë botë?”
* * *
“Nga kodra ku jam ngjitur, shoh Alepon që shtrihet gjerë e gjatë përpara, konturet e ndërtesave vezullojnë,xhamitë, tregjet, çatitë, kështjella në distancë. Është fantazma e një qyteti në perëndim të diellit. Në të majtë, papritur, më shfaqet diçka – një fëmijë që vrapon poshtë kodrës drejt bregut të lumit. Arrij ta dalloj tek vrapon në rrugë me pantallona të shkurtra blu dhe bluzë të kuqe. Dua ta mbaj, por e di që do të zhduket, si boja në ujë. Kështu që qëndroj pa lëvizur sa të mundem. Tani e kuptoj që këto ishin rrobat që ai kishte veshur ditën kur vdiq, bluza e tij e kuqe dhe pantallonat e shkurtra blu. Ai mban topthin e mermertë në dorë dhe kthehet për të parë qytetin. Nxjerr diçka nga xhepi dhe ma jep mua: një çelës.
“Për çfarë është ky?”, i them.
“Është çelësi që më ke dhënë ti” ma kthen. “Më ke thënë se hap një shtëpi sekrete që nuk shkatërrohet”.
Tani më kujtohet. E mbaj mend të shtrirë në shtrat, nga frika e bombave dhe se si i kisha dhënë një çelës të vjetër bronzi që dikur hapte një hangar në bletore. Ia kisha futur poshtë jastëkut të tij, në mënyrë që të ndiente se diku mes gjithëkëtyre rrënojave kishte një vend ku mund të ndihej i sigurt.
Titulli: “Bletërritësi i Alepos”
Autore: Christy Lefteri
Përktheu: Juliana Llabani
