Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ka zhvilluar një intervistë për “Huffingtonpost.it”me gazetarin Ludovico Manzoni, ku ka prekur disa nga temat më të rëndësishme për vendin tonë.
I pyetur për strehimin e qytetarëve afganë në Shqipëri, Rama tha se “Shtëpia e Shqiptarit është e Zotit dhe e Vizitorit, teksa shtoi se edhe shqiptarët kanë qenë si afganët kur u shfaqën në brigjet e Italisë.
“Ne jemi të diktuar nga historia jonë, kujtesa jonë dhe gjithashtu kodi ynë i parë i ligjeve, Kanuni (Kanuni) i Shqiptarëve: “Shtëpia e Shqiptarit është e Zotit dhe e Vizitorit”. Kanuni përmban një kapitull të gjatë mbi mikpritjen. Thuhet se ai që nuk i hap derën Tjetrit në kërkim të ndihmës është i mallkuar përgjithmonë dhe do të jetojë i vetëm deri në vdekje, sepse nuk do të pranohet në asnjë vend apo ngjarje publike, përveç në funeral. Por përtej kësaj, ashtu siç kemi dhënë mikpritje në të kaluarën, kemi marrë edhe shumë – jo shumë vite më parë, kur ishim afganët që u shfaqëm në brigjet e Italisë”, tha Rama.
Përsa i përket situatës së koronavirusit në vendin tonë, Rama u shpreh se situata vijon të monitorohet nga Komiteti I Ekspertëve, por duhet të vijohet me vaskinimin e të gjithë popullsisë.
Kryeministri foli edhe për mandatin e tretë qeverisës, ku u shpreh se përparësitë janë “investimi në energjitë e rinovueshme për t’u bërë në këtë dekadë një vend “eksportues neto” i energjisë; mbyllja e rrethit të dixhitalizimit të shërbimeve publike për të mbyllur të gjitha dyert e burokracisë torturuese dhe për ta përfunduar atë me të gjitha llojet e radhëve të pritjes; duke filluar këtë vit me gjuhën angleze në klasën e parë dhe duke transformuar të gjithë sistemin e njohurive të teknologjisë në shkollë; transformimin e tre porteve të vjetra tregtare në porte turistike dhe ndërtimin e dy aeroporteve të reja për ta çuar turizmin në një nivel tjetër, duke u përpjekur të shmangim gabimet e së kaluarës në zhvillimin e bregdetit; të përqëndrohet edhe më shumë në rritjen e eksporteve të produkteve bujqësore etj. E gjithë kjo pa harruar kurrë se korrupsioni dhe burokracia paralizuese duhet të trajtohen pa pushim si armiq të sundimit të ligjit dhe të drejtave të qytetarëve. dhe se zhvillimi i vendit duhet të jetë zhvillim i qëndrueshëm dhe t’i shërbejë qëllimeve afatgjata të drejtësisë sociale”.
Artikulli i plotë në Huffington Post:
Edi Rama është Kryeministri i Shqipërisë, dhe ai është një politikan jokonvencional: ai është dy metra i gjatë, ai pothuajse gjithmonë vesh atlete, ai luajti për ekipin kombëtar të basketbollit të Shqipërisë dhe është një artist. E kam takuar dy herë, në Shqipëri, në 2014 dhe 2017, ai flet shkëlqyeshëm italisht, ai prezantohet në një mënyrë energjike dhe karizmatike dhe pavarësisht angazhimit të tij politik vazhdon të vizatojë dhe të pikturojë. Ai ka qenë drejtues i Partisë Socialiste që nga viti 2005 dhe Kryeministër i Shqipërisë që nga viti 2013. Në prill ai fitoi zgjedhjet politike për të tretën herë radhazi, unike që kur Shqipëria iu kthye demokracisë, duke marrë shumicën absolute të vendeve. Para se të bëhej kreu i qeverisë ai ishte Ministër i Kulturës, dhe për 11 vjet, kryebashkiaku i nderuar i Tiranës, duke fituar në 2004 çmimin si kryebashkiaku më i mirë në botë (duke mposhtur Manuel Lopez Obrador, tani President i Meksikës, dhe Ëalter Veltroni, Kryetari i atëhershëm i Romës në finale). Evropianist dhe internacionalist, qeveria e tij ishte e para në botë që i dha azil refugjatëve afganë, një gjest që është vlerësuar shumë globalisht, me BBC dhe CNN që e kanë vlerësuar atë gjerësisht. Punimet e tij janë ekspozuar në Neë York, Brazil dhe në Bienalen e Venecias.
Shqipëria ishte vendi i parë që njoftoi se do të mirëpresë refugjatë nga Afganistani, çfarë ju shtyu në këtë nismë?
Gjëja më e natyrshme: të hapni dyert kur dikush tjetër kërkon ndihmë nga ana tjetër. E di që të thuash kështu mund të tingëllojë patetike për ata që mendojnë ndryshe, por për fat për shumicën dërrmuese të shqiptarëve kjo tingëllon e natyrshme. Ne jemi i vetmi vend evropian që kishte më shumë hebrenj në fund të Luftës së Dytë Botërore sesa para luftës, sepse për shqiptarët nuk kishte asgjë që të bënte më shumë çnderim sesa të largoheshin dhe t’i linin në duart e vdekjes. Ne jemi të diktuar nga historia jonë, kujtesa jonë dhe gjithashtu kodi ynë i parë i ligjeve, Kanuni (Kanuni) i Shqiptarëve: “Shtëpia e Shqiptarit është e Zotit dhe e Vizitorit”. Kanuni përmban një kapitull të gjatë mbi mikpritjen. Thuhet se ai që nuk i hap derën Tjetrit në kërkim të ndihmës është i mallkuar përgjithmonë dhe do të jetojë i vetëm deri në vdekje, sepse nuk do të pranohet në asnjë vend apo ngjarje publike, përveç në funeral. Por përtej kësaj, ashtu siç kemi dhënë mikpritje në të kaluarën, kemi marrë edhe shumë – jo shumë vite më parë, kur ishim afganët që u shfaqëm në brigjet e Italisë. Falë mbi të gjitha italianëve, ai makthi i së kaluarës është histori, ndërsa sot shqiptarët kontribuojnë në Itali si qytetarë plotësisht të integruar dhe vendi amë gjithashtu përfiton shumë prej saj.
Si po ecën pritja? Kanë mbërritur tashmë refugjatët e parë? Si do të jetë jeta e tyre e re në Shqipëri?
Kjo është një pjesë tjetër e tragjedisë së Kabulit, sepse të dalësh prej andej është me të vërtetë si të hapësh dyert dalëse të Ferrit. Pas ditëve dhe netëve të fluturimeve të shpallura dhe të anuluara, më në fund kanë mbërritur të parët, pak më shumë se njëqind. Ato u vendosën në bregdetin e Durrësit, në ambientet e hotelit të vëna në dispozicion të tyre. Ne vendosëm t’i akomodonim në ambientet e hoteleve (siç bëmë me qytetarët tanë pas tërmetit) sepse donim që ata të merrnin frymë sa më shumë nga normaliteti dhe të mos i izolonin në kampet e refugjatëve që rrezikojnë të çnjerëzohen dhe të rrisin pakënaqësinë dhe ndarjet.
Nuk është hera e parë që Shqipëria ndihmon ata në nevojë, ne kujtojmë mjekët shqiptarë gjatë fazës më të vështirë të Covid në Itali, vitin e kaluar, gjithashtu në këtë rast keni qenë ndër të parët që keni dërguar ndihmë, çfarë ju sjell që të keni këtë profesion ?
Siç u përpoqa të shpjegoj më herët, për ne ka të bëjë me identitetin tonë, kush jemi, por gjithashtu ka të bëjë me atë që duam të jemi. Ne duhet të mendojmë për atë që duam t’u lëmë trashëgim brezave të ardhshëm në një botë ku historia jonë na ka mësuar se ka një kohë për të kërkuar ndihmë dhe një kohë për t’i dhënë asaj. Si mund të harrojmë atë që bëri Italia për ne duke na shpëtuar në kohë të errëta dhe të dhimbshme, duke parë sesi Italia vetë u dogj nga dhimbja dhe nuk mund të merrte frymë nën presionin e jashtëzakonshëm të virusit? Me siguri 30 mjekët dhe infermierët tanë nuk ishin aspak të mjaftueshëm për të shuar të gjitha shpërthimet që mbuluan vendin tuaj, por ne donim të ishim pranë jush, të ishim pjesë e përpjekjes suaj të madhe për të pasur sukses, dhe për të treguar solidaritetin dhe mirënjohjen tonë jo vetëm me fjalët.
Sot si Italia ashtu edhe Shqipëria po përballen me një valë të re të Covid, si po e menaxhoni situatën?
Më duket se ne jemi më të pajisur veçanërisht nga pikëpamja psikologjike, sepse koha e tërbimit të virusit dhe tmerrit të befasisë është prapa nesh, edhe nëse duket se së shpejti do të festojmë fundin e këtij Armiku të egër të padukshëm. Do të na japë akoma një kohë të vështirë dhe pa u kthyer në kundërmasat e egra të mëparshme, ne duhet të vazhdojmë me durim të luftojmë për të shpëtuar jetë dhe për të mbajtur infeksionin nën kontroll. Ne vazhdojmë të monitorojmë situatën përmes komitetit të ekspertëve të shëndetit publik dhe përpiqemi të jemi pragmatikë, duke marrë vendime bazuar në përvojën e akumuluar dhe të dhënat shkencore në dispozicion. Sigurisht, kudo do të ishte më mirë nëse politikanët dhe teknikët do ta bënin atë një arsye për të qenë më pak të interesuar në shfrytëzimin e virusit për dukshmërinë e tyre shpesh çorientuese.
Në Itali po zhvillohet një debat i madh për rihapjen e shkollave, në Shqipëri do të keni mundësi të dërgoni nxënës në klasë, pavarësisht pandemisë?
Unë shpresoj që po, por ne duhet të shtrëngojmë shumë më tepër vaksinimin sesa të gjithë ata që duan të vazhdojnë vitin akademik në klasa dhe auditorë.
Si po vazhdon vaksinimi në Shqipëri? A është e lehtë të vaksinohen shqiptarët? Si silleni me No VAX?
Ka edhe në Shqipëri ata që besojnë në komplotin e forcave okulte për të monitoruar trurin tonë përmes vaksinave ose në teori të ndryshme komplotesh qesharake kundër të tjerëve. Por ne jemi shumë aktivë me fushatën që fton të gjithë qytetarët të vaksinohen, duke u përpjekur të shpjegojmë pse është e rëndësishme si për veten e tyre ashtu edhe për të tjerët dhe mjaft të kënaqur me atë se si ka shkuar deri më tani, me një shumicë të mirë të të rriturve të vaksinuar.
Me Partinë Socialiste keni fituar zgjedhjet, për të tretën herë radhazi, është hera e parë në historinë e demokracisë në Shqipëri, cilat janë përparësitë për mandatin e tretë?
Të dalim më të fortë nga tërmeti shkatërrues që na goditi para dhe nga pandemia që erdhi menjëherë pas; investoni shumë në energjitë e rinovueshme, për t’u bërë në këtë dekadë një vend “eksportues neto” i energjisë; mbyllja e rrethit të dixhitalizimit të shërbimeve publike për të mbyllur të gjitha dyert e burokracisë torturuese dhe për ta përfunduar atë me të gjitha llojet e radhëve të pritjes; duke filluar këtë vit me gjuhën angleze në klasën e parë dhe duke transformuar të gjithë sistemin e njohurive të teknologjisë në shkollë; transformimin e tre porteve të vjetra tregtare në porte turistike dhe ndërtimin e dy aeroporteve të reja për ta çuar turizmin në një nivel tjetër, duke u përpjekur të shmangim gabimet e së kaluarës në zhvillimin e bregdetit; të përqëndrohet edhe më shumë në rritjen e eksporteve të produkteve bujqësore etj. E gjithë kjo pa harruar kurrë se korrupsioni dhe burokracia paralizuese duhet të trajtohen pa pushim si armiq të sundimit të ligjit dhe të drejtave të qytetarëve.dhe se zhvillimi i vendit duhet të jetë zhvillim i qëndrueshëm dhe t’i shërbejë qëllimeve afatgjata të drejtësisë sociale .
Kur isha në Shqipëri në 2013 dhe 2017, mbaj mend që vura re një interes të madh dhe një vëmendje të madhe ndaj Italisë, si dhe një njohuri shumë të përhapur të gjuhës sonë, por jo gjithmonë përkthehej në një vëmendje italiane ndaj problemeve shqiptare, a ka akoma ajo marrëdhënie e veçantë midis dy vendeve tona?
Shqipëria është një vend vëllai më i vogël i Italisë dhe për shqiptarët Italia ka qenë dhe gjithmonë do të jetë e veçantë. Do të ishte e pamundur të numëroheshin të gjitha fragmentet e Italisë që mbushën jetën tonë dje dhe sot, por mjafton të përmendim këtu se finala fitimtare në Ëembley mbushi sheshin e kryeqytetit tonë me gëzim dhe trengjyrësh për të kuptuar se zemra jonë bëhet gjithmonë blu kur ka një gëzim italian dhe gjithashtu një dhimbje italiane në mes. Ne sigurisht kemi edhe inat tona ndaj Italisë, për shembull kur na ndan nga dashuria dhe urrejtja ndaj Juves! Por duke bërë shaka mënjanë, do të ishte e padrejtë të thuash që Italisë i ka munguar vëmendja ndaj nesh dhe unë ju them, se gjatë gjithë këtyre viteve si kreu i qeverisë nuk kam ndjerë kurrë ndonjë qeveri tjetër më afër Shqipërisë sesa ajo italiane.
Në Itali, e përditshmja Arte ka botuar një raport të gjatë për veprat tuaja si artiste, si arrini të gjeni kohën për të vizatuar, pavarësisht se jeni në qeveri?
Partshtë pjesë e gazetës sime mbi tavolinën e zyrës. Unë vizatoj dhe ndërkohë bëj gjëra të tjera, duke e lënë dorën të punojë nën drejtimin e syve, ndërsa të gjithë jam veshë duke diskutuar me bashkëpunëtorët e mi ose duke folur në telefon.
Në dy mandatet e para keni punuar shumë për të provuar ta sillni Shqipërinë në Bashkimin Evropian, si po përparon kjo rrugë?
Pothuajse nuk ka të bëjë me ne dhe atë që bëjmë, por për ata dhe atë që i mundon. Bashkimi është në një ngërç me shenja mjaft shqetësuese të ndarjeve dhe përçarjeve të dukshme të brendshme. Duket se që nga kriza e madhe e refugjatëve e konfliktit në Siri ajo ka humbur jo vetëm një pjesë të tërheqjes së saj të madhe, por edhe busullën e saj të orientimit kur bëhet fjalë për të menduar për zgjerimin në Ballkan. Sipas mendimit tim ky është shembulli më i qartë i të qenit peng i nacionalizmave në shtëpinë e tij, për të cilin vjen keq sepse është një projekt i lindur pikërisht për të luftuar këto nacionalizma – gjë që në Ballkan ai po arrin ta bëjë edhe me rezultate të bujshme nëse shikoni nga ku filluam të ecnim në vaska gjaku dhe gropa të zakonshme. Por për ne, popujt dhe shtetet ballkanike,
Çfarë dëshironi që Italia të bëjë për t’ju ndihmuar në procesin e integrimit evropian?
Italia ka bërë gjithmonë pjesën e saj, ne nuk mund të shpresojmë të kemi një avokat më të mirë në Bruksel që na përfaqëson me disponueshmëri të madhe dhe që është gjithmonë në anën tonë.
Në mandatin e fundit mbaj mend që keni pasur marrëdhënie shumë intensive me politikën italiane, sot me kë ndiheni më të harmonizuar?
Unë jam i kënaqur me marrëdhëniet e krijuara me kalimin e kohës me politikanët italianë – për ta thënë në shaka, unë jam një mik i të dy Mattei pavarësisht nga Ungjijtë e tyre shumë të ndryshëm. Presidenti D’Alema është një mik shumë i dashur shumëvjeçar i Shqipërisë dhe marrja e këshillave prej tij është gjithmonë një garanci në thellimin e analizave të tij. Por pa bërë shumë përjashtime do të shtoja se Luigi Di Maio gjithmonë më bën të ndihem në borxh sepse ai nuk është i vetëm dhe thjesht i disponueshëm kur është fjala për Shqipërinë, por ai e bën këtë sikur tonat të ishin problemet e shtëpisë së tij. Trulyshtë vërtet një krenari për ne të kemi një shqiptar napolitan në Farnesina. Dhe pastaj dëgjimi i tij duke folur në forume ndërkombëtare për problemet e Evropës dhe botës ka gjithmonë një efekt të mirë.
Çfarë marrëdhënie keni me Mario Draghi? A e njihnit njëri -tjetrin edhe para se të bëhej Kryeministër?
E kam parë Mario Draghin vetëm një herë në Bruksel, në Samitin e NATO -s dhe shpresoj shumë ta shoh përsëri së shpejti. Një monument galantrie me fqinjin, sepse të gjithë tashmë e dinë pjesën tjetër pa pasur nevojë t’i takojnë ata nga dora e parë.
E keni ndjekur Kampionatin Evropian të Futbollit, a jeni i kënaqur me rezultatin? A e përkrahët Italinë?
Unë kam bërë tifo për Italinë që kur pashë një futboll, sepse gjyshja ime, gjyshja e së cilës ishte italiane, jo vetëm që më fliste në italisht, por gjithmonë më bënte të bëja tifo për “bluzat tona” para ekranit të vogël bardh e zi. Dino Zoff ishte idhulli i fëmijërisë sime dhe unë kam një fotografi të Bearzot të varur në hapësirën time të punës, jo vetëm për gëzimin e vitit 1982, por edhe sepse ai ishte një strateg nga i cili më vonë mësova gjëra të rëndësishme për angazhimin tim ndaj udhëheqësit politik.
Kombëtarja juaj ka një trajner italian, Edy Reja, dhe shumë futbollistë shqiptarë luajnë në Itali, a e ndiqni ligën italiane? Cilin ekip mbeshtetni?
Edy Reja është një dhelpër tipike e vjetër e futbollit italian e barit dhe një njeri i asaj specie gjithnjë e më të rrallë që nuk duket të jetë prej plastike, por kur thua Shqiptar Kombëtar thua Gianni de Biasi. Ishte ai që na solli në Evropë dhe frymëzoi një komb të tërë duke dhënë një shembull se si të vegjlit mund të rriten duke besuar në zemrën e tyre, në punë dhe në forcën për të vuajtur dhe shpresuar pa humbur durimin. Unë jam një lojtar i Juventusit i cili është i shqetësuar në besnikërinë time ndaj Juves vetëm kur Jose Mourinho hyn në mes, i cili për mua është një burim frymëzimi dhe udhëheqës mësimdhënës. Kur ai erdhi në Inter më bëri të tradhtoj Juven dhe tani ai do të më bëjë të bëj edhe më keq, unë do të jem në anën e tij kur Roma të luajë kundër Bianconerëve dhe kur ai përpiqet të mundë vëllain tim Igli Tare. Një ngatërrestar deri në fund të hidhur ai gjeni portugez!
Ky muaj ishte 30 vjetori i zbarkimit të 20,000 shqiptarëve në anijen e Vlorës në Bari, një kujtim që është ende shumë i gjallë në Itali, si u përjetua në Shqipëri?
Unë do të jem në Otranto më 3 shtator sepse kurrë nuk mund të themi sa duhet falë Italisë vëllazërore për pritjen që iu bë shqiptarëve tridhjetë vjet më parë, një shembull i bujarisë që duhet të frymëzojë gjithashtu debatet e sotme në botën tonë mbi mikpritjen dhe emigracionin.
Në mandatin e fundit një nga nismat e tij ishte ndalimi i lojërave të fatit në Shqipëri, edhe në Itali është një çështje e diskutuar, por flitet për një qarkullim miliarderësh, si arritët ta ndalonit?
Ne duhej ta bënim sepse ishte një murtajë e përhapur në të gjithë vendin, me pasoja të tmerrshme për të rinjtë dhe baballarët e familjeve. Por interneti vazhdon të paraqesë problemin e informalitetit dhe evazionit. Ne duhet të përpiqemi të ndalojmë sa më shumë që të jetë e mundur pa u kthyer në arkadat plot me lojëra elektronike, ku krimi bën marrëveshje miliarda dollarëshe dhe gjejmë një mënyrë për të zyrtarizuar bastet dixhitale.
Kjo ishte një verë zjarresh, për Italinë, si për Shqipërinë dhe tani gjithnjë e më shumë vende në botë, çfarë mund të bëhet për të luftuar ndryshimet klimatike dhe për të ndryshuar trendin?
Përzierja si Europa dhe bota dhe kuptimi se zjarret janë pasojë e një sëmundjeje që nuk mund të luftohet çdo ditë duke djegur kohë dhe mundësi të pakthyeshme. Ne duhet ta lëmë mënjanë egoizmin kombëtar dhe të përpiqemi të koordinojmë veprimet tona sa më shumë që të jetë e mundur për një të ardhme që na takon neve si fëmijët tanë dhe në të cilën katastrofat e së nesërmes do të jenë përgjegjësi e të gjithë atyre që mund të bëjnë diçka sot Me Pa përjashtim.
Në Shqipëri ka një popullsi të madhe myslimane, me shumë katolikë, ortodoksë dhe jofetarë, në një kohë kur në pjesën tjetër të Evropës marrëdhëniet midis komuniteteve të ndryshme po bëhen gjithnjë e më komplekse për tu menaxhuar, si mund të jetojmë së bashku paqësisht?
Kthehuni gjithmonë në faktin se para se të jemi muslimanë, katolikë, ortodoksë, hebrenj ose budistë, ne jemi fëmijë të një Zoti të vetëm, qenie njerëzore dhe mysafirë të një bote që i përket atyre që do të vijnë pas nesh.
Në Itali është folur shumë për dhunën dhe kushtet e jetesës në burgje, pas videos së rrahjeve të policëve të burgut në burgun Santa Maria Capua Vetere, e keni parë? A është situata e burgjeve një temë edhe në Shqipëri?
Më lejoni të them vetëm se Shqipëria është një Itali e vogël, me probleme shumë të ngjashme, por me avantazh dhe se duke qenë më tej ka mundësinë të shikojë drejt së ardhmes duke mësuar nga gabimet e Italisë dhe duke ditur se çfarë na pret nëse bëjmë të njëjtat gabime..
