“Sterjo Spasse përmes letërkëmbimeve”

“Sterjo Spasse përmes letërkëmbimeve”

letra me Mitrush Kutelin, Nonda Bulkën dhe të tjerë shkrimtarë të gjysmës së dytë të shekullit të njëzetë.

Më poshtë vjen një letër e Arian Spasses diplomat në Nju Jork për të atin Ilinden.

Më shumë shihni në postimin e Arian Spasses nga i cili i kam marrë fotot dhe letrën më poshtë.

Letër Ilinden Spases nga Arian Spasse

Do të kishte qenë mëkat të mbeteshin të ngujuara në një dosje, mes dosjeve të shumta të rradhitura në sirtare e rafte librash. Me durimin që të karakterizon, ashtu, pak nga pak, i nxorre, i seleksionove, i “deshifrove”, i digjitalizove dhe prite. Prite ca. Prite deri sa një nga ëndërrat e tua të merrte formë e të zbukurohej aty, buzë Liqenit të Prespës.

Urime Bush! Me “Sterjo Spasse përmes letërkëmbimeve” i ke shlyer një “borxh” jo vetëm babait tënd, Sterjos, por edhe një brezi mendjesh të shquara që aq shumë i kanë dhënë letërsisë dhe artit shqiptar. Ke sjellë një gjerdan me xhevahire (nuk e teproj aspak) për publikun. Çfarë personazhesh! Çfarë karakteresh! Çfarë vullneti! Çfarë energjie! Çfarë pasionesh! Letrat e Spases (plakut), të Sterjos, Mitrushit, Nexhatit, Nondës, Zisës, Llazarit, Andromaqit, Fatmirit, etj. etj., përveç se përcjellin marrëdhëniet miqësore e tejetë njerëzore, sjellin edhe reflekset e Shqipërisë para dhe pas Luftës II Botërore. Si një koleksionist arti i ke ruajtur me vite të tëra deri sa erdhi koha për t’ia dhënë lexuesve, sidomos atyre të apasionuar pas letërsisë shqiptare të shekullit XX.

Nuk e di nëse sot njerëzit vazhdojnë të shkruajnë letra të tilla. Dyshoj. WhatsApp-i dhe aplikacionet simotra e kanë ndryshuar gjuhën, ia kanë “hequr zemrën”. Askush nuk ka kohë për letra të gjata. Emocionet tashmë shprehen me një “Like”, ose me “emojis”. E pra, si një makinë kohe, “Sterjo Spasse përmes letërkëmbimeve” ta jep mundësinë të kthehesh pas në kohë, të paktën për të mësuar se si i shkruhet një letër dikujt që e do. Ndoshta ia vlen një xhiro.

Për pak ditë, Bush, do të kesh ditëlindjen. 80 vite më parë nise të marrësh frymë aty në Gllomboç. Po aty, në Gllomboç, para pak ditësh pe të inaugurohej Muzeu i Sterjo Spasses. Po aty, në Gllomboç, shpërndave kopjet e para të librit që sapo botove. Po të vjen i mbarë ky 80-vjetor, Bush. Paç jetën e gjatë!

It would have been a sin to keep them entrapped in a folder, among the many folders lined up in drawers and bookshelves. With the patience that characterizes you, little by little, you took them out, selected them, “deciphered” them, digitized them and waited. Waited a while. Waited until one of your dreams took shape and materialized there, on the shores of Prespa Lake.

Dad! With “Sterjo Spasse through correspondence” you have paid off a “debt”, not only to Sterjo, your father, but also to a generation of outstanding minds that have given so much to the Albanian literature and art. You brought a necklace of gems (I’m not exaggerating at all) to the public. Powerful characters! Great personalities! Strong wills and energy, and stronger passions! The letters of Spase (the father), Sterjo, Mitrush, Nexhat, Nonda, Zisa, Lazar, Andromaqi, Fatmir, etc. etc., rather than conveying friendly and extreme human relations, they also bring the reflexes of Albania before and after World War II. As an art collector, you have preserved them for years until time came to give them to the readers, especially to those fond of twentieth-century Albanian literature.

I do not know if people today continue to write such letters. I doubt it. WhatsApp and similar applications have changed the language, “have taken away its heart”. No one has time for long letters. Emotions are already expressed with a “Like”, or with “emojis”. Well, like a time machine, “Sterjo Spasse through correspondence” gives you the opportunity to go back in time, at least to learn how to write a letter to someone you care. Maybe it’s worth a ride.

In a few days it will be your birthday, Dad. 80 years ago you started breathing there, in Glomboç. There, in Gllomboç, a few days ago, the Museum of Sterjo Spasses was inaugurated. It was there, in Gllomboç, that you distributed the first copies of the book you just published. This 80th anniversary is being nice to you, Dad. Wish you a very long life!