Në të njëjtën ditë kur liderët botërorë mbërritën në samitin COP30 në Brazil për të nxitur veprime më të forta mbi ndryshimet klimatike, Greqia njoftoi se do të fillojë gërmime për lëndë djegëse në Detin Mesdhe, me ndihmën e SHBA-së.
Sipas marrëveshjes, kompania amerikane më e madhe e naftës, ExxonMobil, do të eksplorojë gaz natyror në ujërat veriperëndimore të ishullit piktoresk të Korçulës, së bashku me kompanitë greke Energean dhe HELLENiQ ENERGY.
Është hera e parë pas më shumë se katër dekadash që Greqia ka hapur ujërat e saj për eksplorim gazi dhe administrata e presidentit amerikan Donald Trump e paraqet këtë si një fitore në përpjekjen e saj për të penguar veprimet klimatike dhe për të forcuar dominimin global të industrisë amerikane të lëndëve djegëse fosile.
Kjo vjen tre javë pasi SHBA-ja ndali me sukses një marrëveshje globale për vendosjen e një takse karboni mbi transportin detar, me mbështetjen e Greqisë.
“Nuk ka tranzicion energjie, ka vetëm shtim energjie,” tha sekretari amerikan i Brendshëm dhe ‘czar’-i i energjisë, Doug Burgum, i cili ishte prezent në ceremoninë e nënshkrimit në Athinë të enjten, së bashku me sekretarin e Energjisë amerikane Chris Wright dhe ambasadoren e re të SHBA-së në Greqi, Kimberly Guilfoyle.
“Greqia po merr burimet e veta natyrore, dhe ne po punojmë të gjithë së bashku drejt bollëkut energjetik,” shtoi Burgum, duke përshkruar kryeministrin grek Kyriakos Mitsotakis si një udhëheqës që “shkëputet nga trendi”.
Vetëm disa orë më vonë, sekretari i përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, bëri një apel të zjarrtë për vendet që të ndalojnë eksplorimin e qymyrit, naftës dhe gazit.
“Kam vazhdimisht rekomanduar kundër impianteve të reja me qymyr dhe zgjerimit të eksplorimit të lëndëve djegëse fosile,” tha ai në samitin e liderëve të COP30-s në Belem, Brazil. Trump nuk ishte ndër liderët e shumtë të pranishëm.
“Amerika është kthyer dhe ka nisur kërkimet në detin Jon” tha ambasadorja Guilfoyle gjatë ceremonisë në Athinë.
Gërmimet për gaz natyror, një lëndë djegëse fosile që kontribuon dukshëm në ngrohjen globale, pritet të nisin në fund të vitit të ardhshëm, ose në fillim të vitit 2027.
Ministri grek i Mjedisit dhe Energjisë, Stavros Papastavrou, vlerësoi marrëveshjen si një “nënshkrim historik” që përfundon një ndërprerje 40-vjeçare në eksplorim.
Muajin e kaluar, Greqia dhe Qiproja, të dyja vende të rëndësishme detare në BE, ishin të vetmet dy vende që votuan për të ndaluar për një vit veprimin në përpjekjen historike për të taksuar ndotjen klimatike nga transporti detar. Greqia pretendoi se vendimi i saj nuk kishte të bënte me presion amerikan, gjë që disa persona të njohur me situatën thanë se përfshinte kërcënime ndaj negociatorëve.
Ceremonia e së enjtes u zhvillua në kuadër të konferencës së gjashtë të Partnership for Transatlantic Energy Cooperation (P-TEC), të organizuar në Athinë nga qeveritë amerikane dhe greke, së bashku me Atlantic Council.
Greqia synon të demonstrojë rëndësinë e saj si nyje hyrjeje për gazin natyror të lëngshëm amerikan (LNG), duke forcuar pavarësinë e Evropës nga gazi rus. LNG-ja nga terminali grek i Revithoussa pritet të arrijë Ukrainën këtë dimër përmes “Koridorit Vertikal”, një rrugë energjetike që lidh Greqinë, Bullgarinë, Rumaninë dhe Moldavinë.
Politico
