Akti i Skllavërisë Moderne u prezantua nga Theresa May, atëherë sekretare e Brendshme në vitin 2015, si një mënyrë për të mbrojtur viktimat e bandave të trafikimit të njerëzve, por që atëherë ai është kthyer në “zbrazjen më të madhe” në sistemin e imigracionit, sipas ministrave.
Të rinjtë shqiptarë janë bërë veçanërisht të aftë për të luajtur me sistemin për të shmangur dërgimin në shtëpi kur kalojnë ilegalisht Kanalin për të mbërritur në Mbretërinë e Bashkuar. Shqiptarët tani përbëjnë kombësinë e vetme më të madhe që pretendojnë se janë viktima të skllavërisë moderne.
Duke paguar bandat e kontrabandës së njerëzve për t’i çuar në Britani, deri në 2% e të gjithë meshkujve shqiptarë mbi 18 vjeç ose kanë tentuar të kalojnë Kanalin ose po mendojnë ta bëjnë këtë.
Suella Braverman, Sekretarja e Brendshme, në mënyrë të diskutueshme iu referua krizës së anijeve të vogla si një “pushtim” që po i bëhet Anglisë, pasi deputetët theksuan se 12,000 shqiptarët që kanë mbërritur në Britaninë e Madhe deri më tani këtë vit nuk kanë ardhur nga një vend i shkatërruar nga lufta, por nga ai që pret anëtarësimin në BE.
Këtu ne detajojmë se si emigrantët arrijnë në Britaninë e Madhe dhe sesi Akti i Skllavërisë Moderne i ka hapur derën emigrantëve ilegalë shqiptarë për të shfrytëzuar sistemin britanik.
Largimi nga Shqipëria
Qytetet verilindore shqiptare të Kukësit, Dibrës dhe Shkodrës janë terrenet kryesore të gjuetisë për bandat e kontrabandës së njerëzve që bëhen të pasur nga premtimi i kalimit të sigurt në Mbretërinë e Bashkuar për të rinjtë e papunë në zonat më të varfra të vendit.
Duke përdorur TikTok dhe faqet e tjera të rrjeteve sociale, bandat reklamojnë kalimet e Kanalit, shpesh me video dhe fotografi të varkave që bëjnë udhëtimin, me hashtags si #makeyourmove, së bashku me kohët e udhëtimit, detajet e rrugëve dhe premtimet për jelekët e shpëtimit.
Në varësi të rrugës, bandat paguajnë nga 3,500 deri në 15,000 £ për person.
Për të apeluar për të rinjtë e tunduar për të bërë udhëtimin, bandat madje kanë reklamuar shitjet e “Black Friday” me 50 % ulje të kostos së një kalimi dhe disa postime u kanë kërkuar shqiptarëve që të bëjnë kalimet sa më shpejt të jetë e mundur përpara se politikat e reja të Ruandës të hyjnë në fuqi plotësisht.
Postime të tjera inkurajonin emigrantët të përfitonin nga vakumi i pushtetit pasi Boris Johnson u detyrua të jepte dorëheqjen, dhe një video e TikTok madje sugjeronte se shqiptarët mund të vinin në Britani për t’i bërë nderimet e tyre mbretëreshës së ndjerë.
Çdo postim qëndron në internet vetëm për disa ditë përpara se të hiqet, për ta bërë më të vështirë për policinë gjetjen e burimit të tij.
Që nga viti 2014, Shqipëria ka qenë një kandidat zyrtar për anëtarësim në BE dhe që nga viti 2010 qytetarët e saj kanë qenë në gjendje të udhëtojnë pa viza brenda BE-së, që do të thotë se ata mund të udhëtojnë deri në bregun e Kanalit pa shkelur asnjë ligj ose pa u sfiduar.
Shumë emigrantë tashmë e dinë nga miqtë ose të afërmit që kanë arritur në Mbretërinë e Bashkuar se duke pretenduar se janë 17 vjeç, ose duke pretenduar se janë trafikuar, ata mund të shmangin depërtimin apo dërgimin e menjëhershëm në shtëpi.
Një shqiptar me banim në Kukës, djali i të cilit udhëtoi ilegalisht në Britaninë e Madhe dhe tani jeton këtu, tha: “Njerëzit largohen nga këtu çdo ditë. Njerëzit që i marrin në barkë ose i fusin në kamion u thonë se çfarë të thonë nëse kapen. Ndoshta thonë se janë të mitur ose janë trafikuar.
“Njerëzit që i dërgojnë këtu, marrin informacion nga ata që kanë mbërritur tashmë dhe çfarë kanë thënë që ka funksionuar dhe do të thotë se mund të qëndrojnë.”
Pagat në Shqipëri – për ata që mund të gjejnë punë – mesatarisht 442 £ në muaj dhe kriza e kostos së jetesës së shkaktuar nga lufta në Ukrainë ka bërë që çmimet e ushqimit, karburantit dhe energjisë të rriten.
Kaq shumë shqiptarë janë larguar nga vendi, sa nuk ka punëtorë të mjaftueshëm për të sjellë të korrat, dhe në anën tjetër të shkallës së pagave, aq shumë mjekë janë larguar për të punuar diku tjetër, sa që vendi po mendon të ndryshojë ligjin për të ndaluar diplomën mjekësore derisa mjekët të kenë punuar të paktën 3 vjet në vendin e tyre.
Mbërritja në BE
Statusi i Shqipërisë si një vend me udhëtim pa viza në BE e ka bërë gjithashtu një vend kyç tranzit për emigrantët nga vendet e tjera që nuk kanë udhëtim pa viza. Emigrantët nga Ballkani, duke përfshirë vendet jo anëtare të BE-së si Serbia, Mali i Zi dhe Bosnje-Hercegovina, shkojnë përmes tokës në Shqipëri dhe, pasi të jenë në një furgon ose kamion, mund të arrijnë në Francë pa kontrolle pasaporte.
Ideja për të pretenduar se janë viktima të ‘skllavërisë moderne’ nuk u kalon emigrantëve derisa ata të hipin në varkat e Kanalit.
Për ata që mund ta përballojnë atë, Britania mund të jetë më pak se 48 orë larg nëpërmjet një fluturimi për në Bruksel, duke i vendosur ata brenda 70 miljeve larg nga Kanali.
Pasi të jenë në Bruksel, ata do të takohen nga kontrabandistët e njerëzve të cilët do t’i çojnë në Nieuwpoort në bregdetin belg, ose pak mbi kufirin francez në Dunkirk për të pritur kalimin e tyre të planifikuar me varkë të vogël.
Megjithatë, ata me precedentë penalë ose që kanë tentuar kalimin më parë zakonisht do të zgjedhin të shkojnë në tokë, pasi autoritetet shqiptare do të konfiskonin pasaportat e kriminelëve ose emigrantëve të dyshuar të paligjshëm nëse ata përpiqen të hipin në një avion.
Kamionët janë ata që i çojnë këta të fundit përmes Serbisë, Hungarisë, Gjermanisë dhe Francës në Calais, ku ata bëjnë ndalesën dhe presin për kalimin e radhës.
Nëse moti është i favorshëm, këta refugjatë mund të jenë në një varkë brenda orëve nga mbërritja në bregdet, zakonisht duke u nisur në darkë ??për të shmangur patrullimet bregdetare franceze ose belge.
Megjithatë, jo të gjithë emigrantët përdorin rrugën e Kanalit.
Muajin e kaluar, Agjencia Kombëtare e Krimit shkatërroi një bandë kontrabande njerëzish që sillte shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar me tragete dhe anije mallrash nga Bilbao dhe Santander në Spanjë në Portsmouth, Southampton dhe Liverpool për të shmangur patrullimet e Kanalit.
Përtej kanalit
Më shumë se nëntë deri në 10 varka të vogla që shmangin kthimin nga francezët ose belgët, arrijnë të përgjohen nga anijet e Forcave Kufitare ose varkat e shpëtimit RNLI.
Ata që shpëtohen nga Forca Kufitare u jepet një rrip dore kur sillen në bord, duke i identifikuar me një referencë numerike ose një numër refugjati si dhe një referencë që i lidh me varkën nga e cila u shpëtuan, e njohur si një numër ngjarjeje.
Ata që shpëtohen nga RNLI do t’u jepet një rrip dore pas mbërritjes në Dover. Secili refugjat, i shoqëruar nga një oficer i Forcave Kufitare duke përdorur një “shtresë udhëzuese”, kalon mbi dy rimorkiatorë të ankoruar në Portin e Doverit dhe përmes një ure për në qendrën e mbërritjeve të Western Jet Foil.
Stafi i Forcave Kufitare informon oficerët në tavolinë për çdo shqetësim që kanë në lidhje me refugjatët dhe secilit prej tyre i ofrohet një test Covid, kontrollohet për ndonjë urgjencë mjekësore dhe pyetet për emrin, moshën dhe kombësinë e tyre. Një kartë me numra përdoret për të treguar moshën e tyre dhe atyre u shfaqen flamuj që mund t’i tregojnë për të treguar kombësinë e tyre nëse nuk flasin anglisht.
Thjesht mbërritja në Mbretërinë e Bashkuar me një varkë të vogël nuk përbën krim, por refugjatët po shkelin ligjin nëse nuk paraqiten pranë autoriteteve të imigracionit ose nëse nuk kanë dokumente të përshtatshme identifikimi, duke supozuar se nuk kanë të drejtë ligjore për të hyrë si vizë ose leje qëndrimi.
Shumica e refugjatë ndalohen zyrtarisht, në vend që të arrestohen, megjithëse nëse oficerët e Forcave Kufitare kanë shqetësime për refugjatët individualë, ata mund të marrin shenjat e gishtave të tyre në këtë fazë dhe t’i arrestojnë nëse është e nevojshme.
Çdo refugjati kërkohet për armë dhe pyetet nëse ka ndonjë gjë që duan t’u thonë zyrtarëve. Ata nuk pyeten në atë fazë nëse po kërkojnë azil, pasi Western Jet Foil është thjesht një vend-ndalim për të garantuar sigurinë e tyre përpara se ata të procedohen.
Refugjatët në këtë pikë janë fotografuar me një aparat fotografik Polaroid, ku tregohen edhe të dhënat e rripit të dorës dhe fotografia i është bashkangjitur formularit të ndalimit të tyre.
Refugjatëve u jepen rroba të thata, ushqim dhe pije të ngrohta dhe dërgohen 20 milje në qendrën e pritjes në Manston.
Kampi në Manston
Sapo të mbërrijnë në Manston, procesi i kontrollit të emrave, moshës dhe vendit të origjinës së refugjatëve përsëritet dhe ata dërgohen në stacionet e regjistrimit biometrik ku merren shenjat e gishtërinjve dhe fotot e tyre.
Nëse të gjithë detajet e dikujt përputhen me bazat e të dhënave të të regjistrave kriminale ata arrestohen dhe dërgohen në një qendër largimi imigracioni për të pritur dëbimin, ku shumë do të kërkojnë këshilla ligjore dhe do të pretendojnë se janë trafikuar ose do të pretendojnë se jeta e tyre është në rrezik nëse kthehen.
Procesi i identifikimit nëse refugjatët kanë kërkuar azil në vende të tjera është më i vështirë si rezultat i tërheqjes së bashkëpunimit nga BE-ja mbi bazën e të dhënave evropiane të daktiloskopisë së azilit (Eurodac), e cila përdoret për të identifikuar kërkesat për azil në vendet e BE-së.
Në korrik, David Neal, Kryeinspektori i Pavarur i Kufijve dhe Imigracionit, tha se të dhënat për refugjatët ishin “të pafalshme dhe të tmerrshme”, pajisjet për kryerjen e kontrolleve të sigurisë ishin “të pabesueshme” dhe të dhënat biometrike si shenjat e gishtërinjve dhe fotografitë “nuk regjistrohen gjithmonë”.
Çdo refugjat që pretendon se është nën 18 vjeç do të transferohet në kujdesin e shërbimeve sociale, të cilët më pas do të vendosin nëse individi po thotë të vërtetën. Ata që gënjejnë transferohen përsëri në sistemin e të rriturve, ndërsa të miturit e vërtetë të pashoqëruar do të bëhen përgjegjësi e punonjësve socialë.
Emigrantët nuk kanë të drejtë për përfaqësim ligjor gjatë kohës që janë në Manston, dhe asnjë avokat nuk lejohet të hyjë në objekt.
Emigrantët mund t’u tregojnë zyrtarëve të imigracionit në këtë fazë pse kanë ardhur në Mbretërinë e Bashkuar dhe nëse po kërkojnë azil.
Ata që nuk arrestohen dërgohen në hotele ose në disa raste për të qëndruar me familjen tashmë në Britaninë e Madhe, ndërkohë që aplikimet e tyre janë duke u përpunuar, por problemet me kontrollet biometrike dhe mbajtjen e të dhënave bëjnë që shumë të arratisen nga hotelet pa u bërë kontrollet e duhura dhe autoritetet thjesht humbasin gjurmët e tyre.
“Viktimat e skllavërisë moderne”
Nga 4,171 viktimat e mundshme të skllavërisë të referuara në Home Office në tremujorin e dytë të këtij viti, 27 % ishin shqiptarë, më shumë nga çdo kombësi tjetër.
Emigrantët nuk duhet të pretendojnë se janë viktima të skllavërisë sapo të hyjnë në Mbretërinë e Bashkuar, dhe në shumë raste ata i bëjnë pretendime të tilla vetëm pasi të kenë folur me avokatët.
Ata kanë të drejtë të konsultohen me avokatët e imigracionit pasi të jenë liruar nga Manston në hotele ose akomodime të tjera, dhe sipas Aktit të Skllavërisë Moderne, policia, këshillat lokale, bamirësitë dhe agjencitë e caktuara qeveritare u kërkohet t’i referojnë viktimat tek ekspertët e Home Office, të cilët vlerësojnë nëse rastet e tyre meritojnë mbështetje. Ata nuk mund të deportohen derisa rastet e tyre vlerësohen.
Chris Philp, ish-ministri i imigracionit, tha në fillim të këtij viti se shumë refugjatë u thonë zyrtarëve kufitarë se nuk janë viktima të skllavërisë, vetëm për të ndryshuar skenarin e tyre kur kanë folur me avokatët e imigracionit, të cilët ndonjëherë e bëjnë ‘copy paste’ të njëjtën histori në pretendime të ndryshme pa u munduar as të ndryshojnë detajet.
Edhe ata që janë kriminelë të dënuar mund të përdorin Aktin e Skllavërisë Moderne për të shmangur dëbimin. Shifrat e Home Office vitin e kaluar treguan se dy të tretat e të gjitha pretendimeve për skllavërinë moderne nga emigrantët ishin false dhe Priti Patel, e cila ishte sekretare e Brendshme në atë kohë, tha se Akti i Skllavërisë Moderne po “abuzohej në mënyrë të shfrenuar” nga kriminelët, përfshirë përdhunuesit e fëmijëve dhe kriminelët gjë që përbënte një kërcënim për sigurinë kombëtare.
Qeveria ka premtuar në të kaluarën se do ta frenojë problemin duke futur një përjashtim që do të parandalonte këdo që ka marrë një dënim me burg prej më shumë se një viti nga përdorimi i Aktit të Skllavërisë Moderne për të shmangur dëbimin.
Akti ka një interpretim shumë më të hapur të asaj që përbën skllavërinë moderne sesa vendet e tjera evropiane, që do të thotë se të ardhurit mund të kërkojnë me sukses azil thjesht duke thënë se janë viktima të skllavërisë, edhe nëse nuk kanë prova mbështetëse.
Franca dhe Gjermania kanë përkufizime shumë më të rrepta të skllavërisë, që do të thotë se pranojnë vetëm 10 % po aq pretendues sa Britania.
